تأثیر سطوح مختلف پتاسیم و کلسیم محلول غذایی بر فاکتور های رویشی و کیفی گوجه فرنگی در کشت بدون خاک

یکی از مهترین دلایل محدودیت تولید محصولات کشاورزی در کشور های در حال توسعه، حاصلخیز نبودن خاک ها است. بر همین اساس تغذیه گیاه، نقش بسیار مهم و قابل ملاحظه ای در عملکرد محصول دارد. کشت گیاهان در محیط های بدون خاک از اواسط قرن نوزدهم در سطح گسترده ای برای مطالعه فرایند های فیزیولوژیکی به کار گرفته شد و سپس از 1955 برای تولید تجاری بکار رفت. کشت بدون خاک از نظر محیط کشت به دو گروه کشت در بستر های مایع و کشت در بستر-های دانه بندی شده تقسیم می شود. در کشت سبزیجات گلخانه ای اغلب از بستر های دانه بندی شده استفاده می شود که با محلول غذائی آبیاری می گردند. این آزمایش به منظور بررسی سطوح مختلف پتاسیم و کلسیم در محلول غذایی جانسون تغییر یافته بر رشد، عملکرد و کیفیت گوجه فرنگی رقم هانی در بستر ماسه 80? + پرلیت 20? (به صورت حجمی) انجام گردید. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با نه تیمار و 4 تکرار در مرکز پژوهشی کشت بدون خاک دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. تیمارها شامل نه محلول غذایی: محلول جانسون کامل(160 میلی گرم در لیتر کلسیم، 230 میلی گرم در لیتر پتاسیم) بعنوان شاهد ومحلول غذایی جانسون تغییر یافته با سطوح مختلف پتاسیم 140، 170، 200 و260 میلی گرم درلیتر با کلسیم ثابت 160 میلی گرم در لیتر و سطوح مختلف کلسیم 100، 120، 140 و 180 میلی گرم در لیتر با پتاسیم ثابت 230 میلی گرم در لیتر بودند. در این پژوهش از محلول رسانی قطره ای در سیستم باز استفاده شد. آبیاری و تغذیه بوته ها روزانه و برای 12 ساعت که در ابتدا به فاصله هر 60 دقیقه و سپس به فاصله هر 45 دقیقه یکبار و هر نوبت به مدت یک دقیقه انجام گرفت. در طول آزمایش صفات رویشی و زایشی در گیاه اندازه گیری شد. در پایان آزمایش بوته های هر واحد آزمایشی برای اندازه گیری برخی صفات رویشی و تجزیه عناصر از گلدان ها خارج شدند. مقایسه میانگین ها نشان داد بیشترین وزن تر شاخساره در تیمار 230 پتاسیم + 140 میلی گرم در لیتر کلسیم دیده شد، که مشابه محلول جانسون بود. بیشترین و کمترین وزن تر ریشه به ترتیب در تیمارهای 230 پتاسیم + 140میلی گرم در لیتر کلسیم و 140 پتاسیم + 160 میلی گرم در لیتر کلسیم دیده شد. همچنین اثر تیمار های مختلف محلول غذایی بر وزن خشک ریشه معنی دار بود و با افزایش سطح پتاسیم در محلول غذایی به طور معنی داری افزایش یافت. بیشترین کلروفیل مربوط به تیمار 230 میلی گرم در لیتر پتاسیم +180 میلی گرم در لیتر کلسیم بود و کمترین میزان کلروفیل در تیمار230 میلی گرم در لیتر پتاسیم + 100میلی-گرم در لیتر کلسیم مشاهده شد. تیمار های مختلف محلول غذایی تأثیر معنی داری بر کلروفیل فلورسانس و تعداد میوه و عملکرد در بوته نداشت، اما وزن تر میوه را متأثر نمود به طوری که بیشترین وزن تر هر میوه مربوط به تیمار جانسون کامل بود و کمترین وزن تر هر میوه مربوط به تیمار 170 میلی گرم در لیتر پتاسیم + 160 میلی گرم در لیتر کلسیم بود. همچنین تیمار ها بر برخی از فاکتور های مربوط به صفات کیفی از جمله درصد ماده خشک میوه و طول میوه اثر معنی داری نداشتند اما بر میزان سفتی بافت، مواد جامد محلول، ویتامین ث و اسیدیته قابل تیتر اثر معنی دار گذاشتند. بیشترین سفتی بافت میوه در تیمار 230میلی گرم در لیتر پتاسیم + 140 میلی گرم در لیتر کلسیم بود. نتایج نشان داد با افزایش سطح پتاسیم در محلول غذایی میزان مواد جامد محلول، میزان ویتامین ث و اسیدیته قابل تیتراسیون میوه افزایش یافت ولی افزایش غلظت کلسیم باعث کاهش درصد مواد جامد محلول، میزان ویتامین ث و اسیدیته قابل تیتراسیون شد. غلظت پتاسیم در اندام هوایی و میوه با افزایش سطح پتاسیم در محلول غذایی به طور معنی داری افزایش یافت، همچنین با افزایش سطح کلسیم در محلول غذایی نیز غلظت کلسیم در اندام هوایی و میوه افزایش معنی داری نشان داد.